Voor Alisa.... Vandaag kleurde de wereld roze. De kleur waar je zo van hield. En hoe symbolisch, tijdens jouw laatste reis, dwarrelen de sneeuwvlokjes naar beneden. Jouw vleugels waren klaar, maar vele harten niet.
Je wilde nog zoveel. Studeren, met je vrienden op stap, koffiedrinken in de bibliotheek en zoveel meer. Maar door alle shit van nu kon dat niet meer.
De eenzaamheid, jij trok het niet meer.
Een immense stilte schreeuwde binnenin jou. Je hart huilde. Je kon nog maar naar één ding verlangen: de dood. Rust voor altijd!
Mooie jonge vlinder
In de vroege ochtend verliet jij het huis. Lopend, daar ging je richting het spoor. Helemaal alleen, op zoek naar het licht.
Zomaar ineens...was je weg, om nooit meer terug te komen. Je liefsten verbijsterd, aangeslagen en met een gat in het hart achterlatend.
Lieve mooie Alisa
Vlieg naar de zon, naar ver boven de wolken, ver verwijderd van angst en zorgen.
Mooie lieve Alisa, vlieg naar daar waar je gelukkig bent.
Prachtige vlinder
Door jouw abrupte levenseinde mochten wij jou en je liefsten ontmoeten. Jou zo te zien liggen, jou aanraken, potverdorie wat was het heftig. Jouw geliefden zo in diepe rouw te zien, hen jouw 'zijn' onder ogen laten zien, het raakte ons tot in alle vezels van het lichaam. Verdorie nog aan toe, dit had nooit zo mogen zijn.
Opgedragen als eerbetoon aan een prachtige mooie meid, die door de huidige maatregelen, helaas nog maar één uitweg zag.
Natuurlijk met toestemming geplaatst.
Blog januari 2021:
Meisje je raakt mij diep, waarom?
Totaal overdonderd raak ik vanmiddag door een telefoontje van je zus. Jij! mooie jonge vrouw. Zomaar ben je weg. Eind 20, in de bloei van je leven en door alle Corona maatregelen zag jij geen licht meer aan het einde van de tunnel. Meisje, je raakt mij diep. Ik voel kippenvel, word misselijk en boos en sta te trillen op mijn benen. Hoeveel jonge levens gaat deze ellende nog kosten, vraag ik mij af.
Een half uur later zit ik bij je familie in huis. Radeloos zijn ze. Diep verslagen. En daar zit ik. Ik voel hun pijn, zie alleen maar tranen, voel de machteloosheid. Kapot geslagen door verdriet zijn ze.
Ik kijk naar je foto, jeeminee wat ben je een prachtige vrouw. Een fotomodel, zo mooi. Zo onvoorstelbaar. Dit had nooit mogen gebeuren!!
We bespreken wensen en ik beloof jou en je geliefden dat we alles op alles gaan zetten. Een mooi afscheid krijg je ❤
Blog januari 2021:
100 jaar wilde ze worden...
100 jaar worden, dat was haar wens. Zij mocht maar net iets meer dan de helft hiervan beleven. Zo oneerlijk. Wat een verdriet. Wat een gemis zal het zijn.
Afgelopen dagen verbleef ze thuis in haar eigen vertrouwde omgeving. Omringd door haar liefsten, een bloemenzee, veel kaarten en haar geliefde muziekinstrument.
De afscheidsdagen werden vanavond afgesloten met een dienst precies zoals ze bij leven was. Alles klopte, tot in detail. Muzikant was ze in hart en nieren. En muziek klonk vanavond. Live! Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg, dat was haar motto. Zoveel lovende woorden werden gesproken over deze integere vrouw. Zo bijzonder, indrukwekkend en zo mooi eigen ❤
Zo mooi dat alles klopt. Mijn streven als uitvaartbegeleider is niet een uitvaart vóór je regelen, maar samen mét jou. Zelf doen wat je zelf kan en wilt regelen en ik neem uit handen waar nodig. Dat doen waar jij je goed bij voelt...... dat zorgt voor een juiste beleving.
Blog januari 2021:
Dat hebben ze toch maar even mooi gedaan
De kleine pakesizzers van meneer tref ik de volgende dag na zijn overlijden. "Pake is dood, zielig" vertellen ze mij volmondig. Ik praat met hen over leven en dood. Met kleine kinderen in het spel, blijft dat altijd een uitdaging. Wat kunnen ze aan.
𝑫𝒆 𝒗𝒐𝒍𝒈𝒆𝒏𝒅𝒆 𝒅𝒂𝒈 wijkt het kleine meiske niet meer van mijn zijde. Het is tijd voor de dagelijkse controle, ze wil mee. Samen gaan wij naar pake zijn kamer. Ik vertel precies wat ik zie, doe en waarom. We praten over de vlinders die straks op de kist komen. Vol trots vertelt ze welke vlinder zij beschilderd heeft. Geïnteresseerd, bijna bewonderenswaardig kijkt ze naar mij. Wanneer ik klaar ben lopen we samen hand in hand de kamer uit en zeggen "Oant moarn pake".
𝑫𝒆 𝒅𝒂𝒂𝒓𝒐𝒑 𝒗𝒐𝒍𝒈𝒆𝒏𝒅𝒆 𝒅𝒂𝒈 : "Beppe, gaan wij nu naar pake, samen pake controleren?" Verwonderd kijkt beppe haar aan en ze gaan samen naar hem toe. Ze legt haar hand op zijn voorhoofd en vertelt erbij "fijn pake, jij bent al kouder dan gisteren." Dan gaat haar handje naar zijn wang en handen. Ook nu spreekt ze dezelfde woorden uit dan ik die dag ervoor heb gedaan. Diezelfde dag spreken we een plannetje af. Op de afscheidsdag gaan zij en haar kleine broertje met mij voorlopen. Hand in hand voor pake uit met een Friese vlag in de hand. Even later spreekt zij de wens uit dat ze later hetzelfde werk als Anja wil gaan doen. Hoe bijzonder.
𝑨𝒇𝒈𝒆𝒍𝒐𝒑𝒆𝒏 𝒘𝒆𝒆𝒌 bereiden wij met al zijn geliefden het afscheid voor. Tot in de puntjes, aan alles is gedacht. In liefde, in harmonie, in saamhorigheid. Wat een intense en 'mooie' afscheidsweek.
Wensen hadden we met ons drieën al besproken. Hij, zijn leave wyfke en ik. Thuisblijven, dat was zijn grootste wens en dit is gelukt. Tot de laatste dag. Zijn 'hemelbed', de condoleance in zijn geliefde garagebox, bij Brant Visser op de truck en de uitvaart op Fryske wize. Ik wist precies wat hij wel en niet wilde. Daar was hij duidelijk in geweest. En zoals besproken, zo is het vandaag gegaan.
𝑽𝒂𝒏𝒂𝒇 𝒉𝒖𝒊𝒔 was een erehaag gevormd, de kindjes liepen trots voor de truck uit en daar stond iedereen, zelfs de Grünner truckers, met een Fries vlaggetje in de hand om hem uit te zwaaien tijdens zijn laatste reis naar het crematorium.
Hij wist het zeker, er is meer tussen hemel en aarde. En wat zal hij vandaag van bovenaf lachend en vol trots hebben meegekeken.
𝑳𝒊𝒆𝒗𝒆 𝒅𝒂𝒑𝒑𝒆𝒓𝒆 𝒎𝒂𝒏. Je was nog veel te jong om ons te verlaten. Onze gesprekken, jouw natuurlijke manier van doen en laten, dat zonder smuk en doe maar gewoon, jouw bijzondere humor, jouw uitgesproken mening, wat ben ik blij dat ik je mocht leren kennen. En die kleinkinderen, die hebben het toch maar mooi even gedaan.
Blog december 2020:
Hee hallo wakker worden...
Je hield zo van mijn stukjes op Facebook. Soms vroeg je er zelfs om. En dat is precies de reden dat ik op dit late tijdstip nog speciaal iets schrijf voor jou. Mooi, bijzonder, dapper mens.
Donderdag zat ik nog bij je aan bed. Je lichaam was op, zwaar vermoeid, maar je wilde nog graag afscheid nemen. Ik pak je bij de hand en met je oogjes halfopen kijk je mij aan. Voor even is het stil. Dan begin je met alle krachten die je nog bezit zachtjes te praten. "Fijn dat je er bent Anja. Alles is geregeld, ik ben klaar voor de reis, ik kan niet meer. Regel jij alles zoals afgesproken?". Zachtjes knijp ik in je hand en zeg "Jawis, zoals afgesproken, geen poespas, maar in jouw stijl. Je mag en kan loslaten."
In de nacht van zaterdag op zondag gaat mijn telefoon. Dyn leave wyfke vertelt mij dat je in alle rust bent ingeslapen. Terwijl zij lag te slapen gaf jij haar wel een heel bijzonder teken. 'Hee hallo, wakker worden, ik ben niet meer hier'.
Midden in de storm Bella gaan wij naar je toe. Tet en ik trotseren wind en een regen van takken. Een warm welkom staat ons te wachten en in huis heerst een serene rust. We verzorgen en kleden je. Maar met dat ene oogje kijk je ons steeds aan. Ik praat tegen je en zeg 'hé joh, niet stiekem meekijken hè.' Het was jouw vorm van humor en moeiteloos ga ik hier in mee.
Bang om dood te gaan was je niet, en dat is wat wij zien. Kerel, wat lig je er vredig bij. Wat een ontspannen blik.
In een ontspannen sfeer, in liefde en harmonie bereiden jouw geliefden en ik je afscheid voor. Het zal mooi zijn, het zal bijzonder zijn en als je van boven meekijkt, zal je zien hoe geliefd je bent ❤
Blog december 2020....
Midden in het leven, volop genietend en dan slaat het noodlot toe...
Een man, een gezin, die op mij een onvergetelijke indruk hebben achtergelaten. Wat een kracht, liefde en verbondenheid zag ik afgelopen weken om mij heen.
Ziek zijn, weten dat je niet meer beter wordt en dan toch zo kalm blijven. Toch nog iedereen omringen met je liefde. Je gezin, je familie, jullie hartsvrienden. Zoveel mensen maakte je deelgenoot van je ziekteproces. Toch nog je humor, toch nog proberen er het beste van te maken. Fantastische momenten met elkaar delen. Dagen met een platina randje, zoals je zelf zo mooi zei. Samen met je lieve vrouw en krachtige kinderen je uitvaart bespreken. Gevoelens van onmacht en verdriet met elkaar delen, maar ook lachen om alle fantastische herinneringen. Dan, de ontzettend moeilijke stap. Mij bellen en de afspraak maken 'hoe nu verder'. We raken de keiharde werkelijkheid. Dan weer een lach, dan weer een traan. Geen enkel aspect blijft onbesproken. Jij wist precies wat je wél en niet wilde.
Het moment dat ik voor de eerste keer bij jullie binnenstap, ik weet het nog zo goed. Je was je bed, dat inmiddels al in huis stond, uit gestapt en had plaatsgenomen in een stoel. Klaar voor dat moeilijke gesprek. Gelijk voelbaar was je lieve zachtaardige karakter. Maar ook de intense verbondenheid. Met je vrouw, dochters en hun mannen, met jullie vrienden, met je familie. Ja, met wie niet. Vol trots, lof en dankbaarheid praatte je over hen. Maar ook praatte je vol passie over je beroep. Schoolmeester was je, al 40 jaar. Totdat je zo plotseling te maken kreeg met de ziekte die in sneltreinvaart al je krachten opslurpte. Er was geen ontkomen meer aan.
Afgelopen week mocht ik je naasten begeleiden. Wat ik zag en voelde was pure liefde. Een eenheid. Alles met elkaar, alles voor elkaar, maar ook elkaar de ruimte gevend die ieder nodig had. Alles werd uit de kast getrokken om jou het afscheid te geven zoals jij dit voor ogen had. Die hechtheid, die liefde, heel bijzonder om dit te ervaren. Het voelt als een grote eer dat ik dit met hen voor jou mocht regelen.
Gisteren een grootse condoleance in eigen tuin en schuur. Want dat wilde je zo graag, thuisblijven. Iedereen de gelegenheid geven om jou een laatste groet te brengen, dat was één van jouw wensen.
Vandaag was dan je afscheidsdag. De dag die nog lang niet had mogen zijn, maar was. Je eigen familie die je met liefde vanuit huis naar de auto heeft 'gedragen'.
Vanaf je huis stond een lange erehaag. Zoveel mensen van heinde en verre die daar speciaal stonden om jou uit te zwaaien. Voorop in de stoet speelde Folkert-Hans Tolsma zijn trompet. Mooie klanken galmden door de straat. Kippenvel. Tranen.
De dienst, gevuld met mooie woorden van je geweldige vrouw, lieve dochters en schoonzonen. Muziek, zo passend bij jou. Wat was het mooi. Zo eigen, zo intens, zo puur, zo mooi. Onvergetelijk.
Met dank aan het gezin dat ik dit ter inspiratie mag plaatsen 🙏❤
November 2020: Een zelfgekozen einde....
Daar lig je, stil, het doet ons veel. Sprakeloos staan wij naast je. Ook al kennen wij elkaar niet, jouw sterven bracht ons bij elkaar. Met liefde mochten wij je verzorgen. Wassen, aankleden en een natuurlijk kleurtje op je gezicht. Je bent een mooi uniek mens. We praten tegen je, stellen je vragen, ook al weten we dat het antwoord niet zal komen. Deze week mogen wij jouw naasten bijstaan in hun immense verdriet.
Jij ging het licht tegemoet. Waar je nu ook bent ik hoop dat het er goed voor je is.
Blog september 2020:
Zeg mij dat het niet zo is...
De dag die was, maar nog lang niet had mogen zijn. Te jong, veel te jong verliet jij dit leven.
Ik heb je nooit gekend, nooit met je gepraat en zelfs niet eerder gezien. Doordat jij zo plotseling uit het leven werd gegrepen mocht ik dichtbij jou en je naasten staan. Ze praten over jou en over jouw leven. En ook al ken ik je niet, uit alle verhalen maak ik op dat je een ruwe bolster bent met een blanke pit. Een harde werker, maar ook een levensgenieter. Je hield van je gezin, familie, boerderij, van avonturen beleven, een pilsje pakken, het leven en ook even slap ouwehoeren hoorde daarbij.
Van jouw nabestaanden kreeg ik het vertrouwen en de eervolle taak om voor jou een waardig afscheid te verzorgen. Met de grootst mogelijke zorg heb ik naast hen gestaan en geprobeerd er voor hen te zijn. Meegedacht in oplossingen en dat gedaan waar behoefte aan was. Hen de kans gegeven om jou, ook al was het maar voor even, nog één keer te zien. Ook al was dit in een andere hoedanigheid, men was blij dat dit nog mogelijk was.
Met toewijding, respect en de grootst mogelijke zorg hebben zij allen afgelopen week een warm afscheid voor je voorbereid.
Bij het aanrijden van de stoet stond er vandaag een erehaag van mensen om jou de laatste eer te bewijzen. Tijdens een mooie kerkdienst, omringd door je familie en vrienden nam men afscheid van jou. Dag zeggen, voor de laatste keer, op de plek die jij bij leven hebt uitgezocht.
Dag onbekende meneer, rust zacht. Jouw nabestaanden wens ik alle kracht toe om zonder jou verder te gaan ❤️
-------------------------
September 2020 column Groot Heerenveen: Zo welkom, zo mooi, zo bijzonder
Als ik de kamer in het ziekenhuis binnenloop voel ik energie van onmacht en verdriet. Negen maanden heeft men naar dit moment uitgekeken. Een lang gekoesterde wens stond op het punt om in vervulling te gaan. Een kindje van hen samen. De kinderkamer was af, babykleertjes lagen klaar en een mooie naam was bedacht. De grote dag breekt aan, weeën dienen zich aan en de eerste centimeters ontsluiting zijn een feit. Alles leek goed te gaan, tot het moment dat de arts de afschuwelijke woorden “We horen het hartje niet meer kloppen”, uitspreekt. In één moment stort de wereld van deze aanstaande ouders in en verandert hun leven in één grote nachtmerrie. De verpleegkundige heeft het kleine kereltje in haar handen als ik de kamer binnentreed, klaar om hem te gaan wassen. De vader staat erbij en ik aanschouw het tafereel op gepaste afstand. ‘Kan hij dit aan’, is mijn gedachte. Toch vraag ik papa of hij wil meehelpen om hun zoontje te wassen. Eerst aarzelend, maar dan begint hij toegewijd en voorzichtig de haartjes nat te deppen en het kleine lichaampje te wassen. Dit doet hij zo vol trots dat in mijn ooghoek een traantje tevoorschijn komt. In de week hierna volgen meerdere gesprekken. Alle gevoelens worden aangeraakt, boosheid, immens verdriet en angst. Ik zie pure liefde voor dit kleine mannetje. Vol trots en met verliefde blikken houden de ouders het kleine ventje in hun armen. Liefkozend en aaiend over zijn kleine bolletje, een vertederend kusje, lieve woordjes toesprekend en zijn naam benoemend. Een mooi klein mensje, zo compleet, zo teder, een bos haar, tien vingertjes en
teentjes. Precies een week later is het afscheid. In een serene setting, met een intiem gezelschap, zorgvuldig uitgekozen muziek en woorden van de pastoor en tante moet men hier hun geliefde zoontje loslaten. Na afloop koffie en thee met beschuit met blauwe muisjes. Dit mooie sterrenkindje maakte zijn ouders papa en mama. Zijn grootouders pake en beppe en ook oom en tante kregen een titel mee. Een titel voor altijd! Het overlijden van een kindje en het begeleiden van de ouders is een geheel andere tak van
sport, die vraagt om zorgvuldige en professionele begeleiding. Als het dan lukt om de rouw iets minder rauw te laten zijn dan ben ik blij voor de naaste familie.
-------------
"De artsen kunnen niets meer voor mij doen".
Met deze woorden begon haar mail.
Vandaag stond ik bij dit gezin op de stoep. Mevrouw wil alvast haar uitvaart voorbereiden en wensen kenbaar maken voor het geval 'wat als', ineens 'wat is' wordt.
Vriendelijk word ik bij de voordeur ontvangen. Er hangt een gemoedelijke sfeer, koffie en koekjes worden geserveerd en we starten het gesprek. Ze vertellen over haar ziekte, haar wensen en over het verleden waarin zij zo plotseling te maken kreeg met de dood. Gesprekken met een lach, een vleugje humor, en soms een traan. Puur, en tot de kern van het leven. Na afloop is er de rust. Dat is geregeld, voor het geval dat. Rust voor haar en diegene die ze moet achterlaten.
Mensen vragen mij omdat ze mij kennen, of door mond tot mond verhalen, of omdat ze mij al een keer hebben ontmoet bij een uitvaart. Het valt mij op dat families die mij vragen, ook bij mij passen. Vandaag was dit wederom het geval
Het belangrijkste is dat mensen een goed gevoel hebben bij diegene die hen komt begeleiden en er een klik is. En die klik was er. Met de woorden "Je bent een top mens" ging ik weer op weg naar huis.
Altijd een dankbaar gevoel dat gezinnen je in dit soort situaties zo dichtbij in hun leven laten en je alle vertrouwen geven.
Corona- tijden: Anders denken, anders doen, dezelfde beleving...
Een afscheid dat niet had mogen zijn, maar is. Veel te jong sloeg het noodlot toe. Afgelopen week was het zoeken naar de juiste weg. Wat kan, wat mag en wat draagt bij aan een juiste beleving. Lukt het nog om, ondanks alle restricties, naasten kwaliteit van (door) leven te bieden?
Maar oerkrachten ontwaakten. Nabestaanden, zij aan zij, soms met elkaar, soms apart, maar elke keer 'samen sterk'. Een mooi, waardig en passend afscheid werd het. Passend op alle fronten. Een diepe buiging voor hen. Je moet dit maar even doen. Kleurrijk, mooi en waardig, dat was het vandaag. Met veel bloemen, met woorden die pasten en muziek waar zij van hield. Het nieuwe fenomeen "drive through condoleance", oftewel condoleren vanuit de auto, werd met beide armen omarmd. Op deze manier kregen meerdere familielieleden en vrienden de gelegenheid om een laatste groet te brengen. 'Drive through' gasten brachten allen een bloem mee, met daaraan een kaartje en een persoonlijke groet. Twee vazen stonden daarna gevuld met één en al kleur te pronken naast haar kist. Een ontroerend tafereel.
Treur niet om mij...
Een sfeervol kerkje, op een terp gelegen. Dit was vandaag het decor voor jouw afscheid. Hier moesten familie en vrienden je vandaag loslaten. Voor hen vanaf nu houden van ❤ in een andere hoedanigheid.
Net de 50 gepasseerd, beter worden zat er niet meer in. Voor jou tijd om je eigen wensen op papier te zetten. Zo dapper, je moet het maar kunnen. Al deze wensen zijn door je naasten gerealiseerd. De kaart met je eigen woorden, kist en bloemen in jouw lievelingskleur. Wat was het een mooie kleurrijke en persoonlijke setting.
Ondanks je jonge leeftijd was je dankbaar voor het leven zoals je dit was gegeven. Treur niet om mij en ga door met je leven, gaf je een ieder mee.
Nog een wens van jou en deze boodschap kreeg ook ik mee: Draag vooral geen zwart, maar maak het kleurig.
Persoonlijker als vandaag zal het niet worden.
Stil...
Samen met mijn assistente bel ik bij jou aan. Jouw familie opent de deur en begeleidt ons naar jouw slaapkamer. Daar lig je, roerloos stil en met een half open oogje kijk je mij aan. Voorzichtig sluit ik je oog en vol bewondering kijk ik naar je. Je hebt zelf voor dit einde gekozen. Hoe dapper. Even raak ik stil en in gedachten verzonken. Hoe moeilijk moet dit moment voor jou en je familie zijn geweest. Wat heb ik een respect voor jou. Ziek zijn, vechten, niet meer beter kunnen, nog zieker zijn, accepteren en het tijdstip om te gaan zelf bepalen. Jouw hart dat een uur geleden nog klopte is nu stil en langzaam voelen wij de warmte uit je lichaam vandaan glijden.
Teder en alle tijd nemend verzorgen wij je van top tot teen. Deel voor deel om daarna je lievelingskleren aan te trekken en je haren te kammen. Ik praat tegen je en vraag of je tevreden bent. Ook al krijg ik geen antwoord terug, voor mij ben en blijf je mens. Een mooi mens. Een persoon waarvan veel gehouden wordt, veel plezier mee is beleefd en waarmee een leven gedeeld is. Dit verdient te allen tijde aandacht en respect. Nog één keer kijk ik je aan. Nee, nog niet geheel tevreden. Ik pak mijn flesje uit de koffer om vervolgens jouw bleke gezicht nog a touch of "natural look' te geven. Ook jouw handen krijgen een verzorgende behandeling en dezelfde natural look. Handen die een leven lang hebben gewerkt, geliefkoosd, vastgehouden en gevoeld mogen ook tijdens de laatste verzorging niet worden vergeten. Tijdens de verzorging zien wij gelukkig jouw betrokken gelaatsuitdrukking langzaam veranderen in een liefdevolle zachtaardige blik.
Nog één blik, het is goed zo en het is tijd om jouw familie erbij te roepen. Liefdevol kijken zij je aan, er biggelt een traantje uit hun ooghoeken en uit hun monden klinkt: "Ja, dit is weer onze man in huis".
Na de verzorging verlaten wij jouw kamer om vervolgens met je familie in gesprek te gaan. Vol liefde vertellen jouw naasten over wie je was. Een lieve, sociale man met een groot hart voor velen. We regelen nog enkele zaken om vervolgens de dagen daarop in alle rust alle overige zaken te bespreken.
Iedereen heeft recht op een respectvolle laatste verzorging en aandacht.
Eerst maar koffie...
Het is kwart voor twee in de nacht. De telefoon gaat en aan de andere kant van de lijn klinkt een vrouwenstem. Heit is al overleden Anja, kun je komen? Enkele dagen ervoor was ik nog bij hen geweest. Laatste wensen besproken en gezegd tot ooit, maar niet te snel hoor. Meneer had nog volop toekomstplannen en was veel te jong om dit leven los te laten. Maar het lot besliste anders.
Ik sta naast m'n bed, kleed mij aan en poets mijn tanden. Ondertussen sta ik even stil hoe snel dit proces is verlopen. Voor meneer een uitkomst, hij hoeft niet meer te vechten, maar wat een mokerklap moet dit voor de naasten zijn. Bij binnenkomst overzie ik de situatie en tref verslagen, nietszeggende en intens verdrietige naasten aan. Ik condoleer hen en ga bij hen zitten. Men is duidelijk nog niet toe aan de laatste verzorging. Het is nu belangrijk om dat ér te laten zijn wat er is: Verdriet! Ik krijg een kop koffie en we raken in gesprek. Met veel snokken vertelt men hoe snel meneer zijn toestand de laatste dagen is verslechterd en hoe snel de laatste uren zijn gegaan.
Na ongeveer een uur roer ik voorzichtig het onderwerp verzorgen aan. Hoe gaan we dit doen. Men spreekt de wens uit om dit samen met mij doen. Het woord 'eng' valt, iets wat ik maar al te goed begrijp. Ik wilde 13 jaar geleden ook graag helpen bij mem, maar vond dat ook doodeng. Op mijn woorden: We zien wel hoe het gaat en jullie mogen doen wat jullie aankunnen zie ik de koppies opklaren. We steken kaarsjes aan en beginnen rustig met de laatste verzorging. Vertellend wat ik doe, teder en vragend of iemand van hen dit wil doen. Hoe intens en bijzonder is het dan om te zien dat men na enkele minuten alles al volledig zelf doet. Wassen, kleding aantrekken, scheren en alles wat erbij hoort. De één doet dit, de ander dat. En zo komt het vaak voor dat families starten op de achtergrond en eindigen in de hoofdrol.
En zo ligt meneer na enkele uren mooi opgebaard in zijn eigen huiskamer omringd door een kamerscherm. Om 5.30 verlaat ik de woning om vervolgens na enkele uren weer naar hen terug te gaan om belangrijke zaken te bespreken.
Zelf beslissen om het leven los te laten, vraagt om moed...
Al geruime tijd volgde jij mij op Facebook. Je raakte geïnspireerd door de verhalen die je las. Zij moet komen, je moet haar bellen, had je tegen je vrouw gezegd. Het moment kwam dat wij aan je bed zaten. Je was ziek, uitbehandeld, zoals ze wel zeggen. Eén ding had je duidelijk voor ogen: ik bepaal wanneer het mijn tijd is.
Mijn hand raakte jouw hand, ik keek je aan en zei: "potverdorie". Waarop jij antwoordde: "het is niet anders". Een traan blonk in je ogen, om deze vervolgens snel weer weg te vegen- hiermee raakte je me in heel mijn zijn. Dit was het moment voor ons beiden, het zit goed!
Een gesprek volgde, en we benoemen de keiharde werkelijkheid.
Je liet ons toe in je leven. Altijd een harde werker geweest. Een ruwe bolster, een klein hartje en iemand die geen blad voor de mond nam. Stapelgek was je met je vrouw en kinderen- wat was je trots op hen. En je grootste angst was om hen alleen te laten. Hen niet te zien opgroeien en niet meer hun steun en toeverlaat te kunnen zijn. Je maakte ons deelgenoot van je leven en je ziekte. Van de mooie hoogtepunten, maar ook van alle diepe dalen waar jij je afgelopen jaren doorheen moest worstelen.
Die middag en de weken die volgden liet je ons héél dichtbij. Zo op de rand van leven en dood is er geen plaats meer voor nonsens. Wat er dan is, is puur. Een écht contact van mens tot mens.
De ziekte had je lichaam in bezit genomen. Alle controle was verdwenen. Zoals je zelf zei: "Deze ziekte vreet mij kapot". Wensen wilde je bespreken en dit hebben we gedaan. Niks zoals het hoort, maar alles waarbij jij je goed voelde. Je had precies voor ogen wat je wel wilde, maar zeker ook wat niet. Je vertelde dat iedereen die je lief was mocht meedenken over jouw afscheid. En dat hebben ze gedaan. De mooiste ideeën werden benoemd en met deze ideeën zijn wij naar binnen gegaan om te vragen wat jij hiervan vond. "Mooi, heel mooi", was je antwoord. Wat was je opgelucht dat alles besproken was, zowel met jou, je vrouw en kinderen. "Dit is een pak van mijn hart" woorden die wij van je terugkregen.
Voor jou geen regulier afscheid, maar ééntje out of the box. En daar wilde iedereen graag aan meewerken. Als gezin, met vrienden daaromheen, bewandelden jullie op dappere wijze de weg richting eindstation. Na enkele weken heftig vechten tegen je lichaam nam je het besluit: ik kan niet meer, overmorgen moet het gebeuren. Man, wat heftig, wat vergt dit een moed, je moet het maar kunnen! En dat geldt voor jou, maar zeker ook voor je gezin die hulpeloos moesten toekijken. Diezelfde ochtend zijn we nog bij je geweest- vaarwel zeggen en nog één kus op je voorhoofd: Dag lieve, dappere, stoere man- doe ze de groeten daarboven. Een pittige, intense week volgde, maar wat waren en zijn ze sterk- je vrouw en kinderen.
De dag dat iedereen definitief afscheid van je moest nemen, wat was het verdrietig, maar ook weer zo bijzonder. Regels werden er die dag misschien overtreden, maar so what! Afscheid nemen kan maar één keer goed en dat moet goed.
Jouw humor tot op het laatste moment, je sterke wil om het voor je gezin zo luchtig mogelijk te houden, je dappere besluit om de dood bespreekbaar te maken- het raakte ons diep, dit zullen wij nooit vergeten.
Rust zacht moedig, stoer, lief mens.
Ver van mijn bed-show...
Jij had geen wensen. En dat snap ik. Wie denkt nu op jonge leeftijd erover na dat de dood je komt halen. Je was gelukkig, vol levenslust, had je draai in het leven gevonden, een eigen bedrijf opgestart, een lieve vriendin aan je zijde en er waren zelfs trouwplannen. Nadenken over 'wat als', dat is toch een 'ver van mijn bed-show'. Maar deze show was voor jou 'coming soon'. Als een orkaan ruïneerde een ziekte in korte tijd je lichaam. Enkele maanden had men je verteld, maar deze maanden werden je niet gegeven. Het werd enkele weken. Je wilde nog leuke dingen gaan doen, nog op pad gaan met je gezin, maar zelfs dat mocht niet meer zo zijn. Je raakte gekluisterd aan je bed, de situatie verslechterde in rap tempo. Je had nog één wens, zelf bepalen wanneer. Zelf beslissen, als het echt niet meer zou gaan. Potjandorie, waar haalt een mens toch de moed vandaan. Je moet maar in staat zijn om dit aan te gaan. Zo heldhaftig, zo ontzettend veel bewondering voor jou en voor je naasten. Diezelfde week moest je de keuze maken, het ging echt niet meer. Je was op! Al je krachten, letterlijk opgevreten. Dag en tijd stonden vast. Je kwam het bed niet meer uit, maar diezelfde dag kwam er een ongelooflijke oerkracht in je naar boven. Voor hen die afscheid van je moesten nemen en zonder je door moeten, was jij in de stoel gaan zitten.
Diezelfde middag staan wij bij je aan het bed en bij je naasten in de kamer. Diepe verslagenheid heerst, koude rillingen maken zich van ons meester. Ik geef je een aai, over je nog warme bol, kijk je een poos aan en raak ontroerd.
Mens, wat ben jij dapper, denk ik!
Vorige week mochten we je naasten begeleiden. Hen bijstaan en de zwaarte in het immens zware verdriet iets verlichten. Man, wat zijn ze sterk en flink, stuk voor stuk. Een warme eenheid met elkaar, door liefde verbonden ❤. Verbluffend veel respect heb ik voor hen. En diepe bewondering voor je vriendin, alles, maar dan ook alles heeft ze voor je over. Een top vrouw.
Een persoonlijk afscheid...
Anja, zou jij ons willen begeleiden? Wij willen hier geen 'vreemd mens' in huis. Woorden die mij afgelopen week bereikten. Vanzelfsprekend, ik kom er aan antwoordde ik.
Na een liefdevolle laatste verzorging, tezamen met de kleindochter, verbleef meneer afgelopen dagen omringd door hen die hem lief waren, in zijn eigen veilige thuishaven. Gisteravond een condoleance thuis, informeel, gemoedelijk en in ongedwongen sfeer. Vandaag de afscheidsdag.
Ondanks de slechte weersvoorspelling scheen de zon vanmorgen voor meneer.
Conform zijn wensen: een intiem gezelschap van familieleden en enkele vrienden om hem heen in de warm ingerichte huiskamer van Crematorium Haskerpoort. Een mooi en eigen, maar tevens krachtig afscheid werd hem gegeven, persoonlijker kan bijna niet.
Tot de kern van het leven...
Dagelijks maken we ons druk om allerlei zaken. Meestal onbenullige dingen die er eigenlijk helemaal niet toe doen. Pas wanneer de dood ons leven komt binnenwandelen zie je al deze nonsens verdwijnen. Niets van alles waar we ons eerder druk over maakten doet er nog toe. Alsof je een boom doormidden kapt: Alle verhullende lagen die een mens maar kan hebben vallen af. Je komt tot de kern van het leven. Wat je dan ziet en voelt is leven in zijn puurste vorm. Liefde voor de overledene, liefde voor elkaar. Pure verbinding van mens tot mens: een troostende knuffel, een schouder om op te leunen, begrip voor elkaar en zelfs ruzies verdwijnen als sneeuw voor de zon. Niets in het leven is ingrijpender dan het verlies van een dierbare. In mijn werk als begeleider bij afscheid mag ik deze gezinnen begeleiden. Ik stap binnen op één van de meest kwetsbare momenten in een mensenleven. Wat ik aantref is vaak met geen pen te beschrijven: Ontreddering, verdriet, verslagenheid, stilte, soms boosheid en vragende ogen.
Om deze families te mogen bijstaan, hen de weg te wijzen zonder op de voorgrond te treden, is het meest dankbare wat een mens zich maar kan wensen.
Verdriet kan ik niet wegnemen, wel kan ik dit proberen te verzachten door mee te leven, in te leven en 'er te zijn' voor hen.
Puur, echt, zonder franje en tot de kern van het leven komen, dat is wat mijn 'werk' zo bijzonder maakt.
Huisdieren en afscheid nemen...
Telefoon net voor 0.00 uur: Mijn vrouw is zojuist overleden, ze is nog in het ziekenhuis en verblijft daar komende dagen ook nog. Graag zou ik willen dat jullie haar afscheid regelen. Ik ben een man met weinig wensen, maar ik heb wel één specifieke wens en dat is dat onze hond afscheid neemt van zijn vrouwtje. Na de plotselinge ziekenhuisopname mist hij haar enorm en is zeer onrustig. Met de woorden 'dat gaan we regelen meneer' beantwoordde ik zijn vraag.
Bij leven was mevrouw iemand van weinig "poespas" en dit moest bij haar 'afscheid' ook duidelijk naar voren komen. Zonder te veel woorden en met een mooi uitbeeldend schilderij over de cirkel van het mensenleven werd de kaart ontworpen. Zeer persoonlijk, met tekst en beeld dat mevrouw is uitgevlogen. De dagen die volgden belde ik met regelmaat met het ziekenhuis om meneer zijn wens in vervulling te laten gaan. Ik botste op weerstand, want in een ziekenhuis horen nu eenmaal geen huisdieren thuis. Vele telefoontjes verder en met mijn woorden "of het hondje mee het ziekenhuis in.... of mevrouw mee naar buiten" lukte het om de schat afscheid te laten nemen van zijn liefste vrouwtje. Wat ik die dag zag bezorgde mij kippenvel, het raakte mij diep. De volgende dag bij binnenkomst was het diertje rustig en wist hij dat zijn vrouwtje niet weer binnen zou komen.
Een wens in vervulling, daar doen we alles voor.
Jong, veel te jong...
In de bloei van het leven, een gezin met jonge kindjes en die nare ziekte die begint met de letter K, dat is wel het meest slechte scenario dat een mens zich kan bedenken. Een uitzichtloze situatie, opgegeven door de artsen en daar sta je dan. Hoe nu verder? Men benaderde ons, een gesprek volgde en samen met jouw dierbaren hebben wij een waardig en mooi afscheid uitgestippeld.
Alvast vorm gegeven, want deze ziekte is ongenadig en slaat harder toe dan menigeen had verwacht. Een afscheid, misschien niet volgens de geijkte paden, maar waar we hebben gekeken wat mogelijk is qua budget, maar zeker ook waardig en 'mooi' is. Want waardig en mooi zal het zijn. Dat verdient ieder mens. En dit gaan wij met elkaar verzorgen. Zo ook jullie begeleiden op dit onmenselijk moeilijk te bewandelen pad.
Mooi was het, stil zal het zijn...
Van een actief, betrokken, zorg- en werkzaam leven naar een leven met steeds meer fysieke achteruitgang om vervolgens niet meer te kunnen. Achtenzestig jaar bij elkaar, waarvan eenenzestig jaar getrouwd. Zoveel jaren het leven samen geleefd, gedeeld, gezorgd, beleefd, gelachen en gehuild. Verliefd, verloofd, getrouwd, kinderen, klein- en achterkleinkinderen gekregen. Mooie tijden gekend, maar ook verdriet werd niet bespaard. Alle ups en downs van het leven doorstaan. En dan beslist het leven dat je elkaar in liefde moet loslaten. Omdat het niet anders kan.
Na zoveel jaar samen, hoe onwerkelijk moet dat voelen om dan alleen verder te moeten. Bijna een onmenselijke opgave lijkt mij. Afgelopen week mocht ik met het gezin alle te nemen stappen doorlopen. In alle rust, met alleen maar ruimte voor eigenheid. Een warme, intense week, door liefde met elkaar verbonden.
Met voor mij begeleiding op afstand en dichtbij waar nodig en gewenst.
Vandaag zijn afscheidsdag, met zoveel zorg en liefde door zijn naasten voorbereid. Omringd door prachtige kleurige bloemstukken, zijn lieve gezin en genodigden moest men hem vandaag laten gaan. Een 'prachtige' dienst met krachtige eigen gesproken woorden en gevoelige alleszeggende muziek.
